اقتصاد و تجارت خارجی دانمارک

دانمارک دارای صنایع متوسط ولی تکنولوژی بالا است. مهمترین صنایع این کشور کشتی سازی و حمل و نقل دریایی، دارو سازی، نساجی و پوشاک، الکترونیک و صنایع غذائی است. صنایع IT این کشور اخیرا رشد چشمگیری داشته و در حال حاضر دولت الکترونیک به معنای کامل در این کشور به مردم خدمات ارائه می دهد و کمتر کسی برای پیگیری کارهای خود حضور فیزیکی در اداره جات و مراکز دولتی دارد.

         براساس اطلاعات منتشره توسط مرکز آمار دانمارک در سال 2024، تولید ناخالص داخلی دانمارک (نرخ تبادل رسمی ) حدود 407 میلیارد دلار بوده که به نسبت سال قبل حدود 8/3 درصد رشد داشته است. براساس همین آمار مجموع صادرات دانمارک در سال 2024  حدود 133 میلیارد دلار و مجموع واردات دانمارک حدود 122 میلیارد دلار بوده است که بدین طریق دانمارک در سال 2024 حدود 11 میلیارد دلار مازاد تجاری داشته است. در تبادلات تجاری نیز شرکای اصلی دانمارک در سال گذشته میلادی به ترتیب آلمان، سوئد، هلند و آمریکا بودند.

وضعیت اقتصادی دانمارک در مقایسه با بسیاری از کشورهای اروپایی در شرایط مطلوبی قرار دارد اما این اقتصاد نیز تحت تأثیر حوادث داخلی و بین المللی می‌باشد. برخی عوامل از جمله بحران اوکراین، تحریم روسیه و توقف صادرات مواد غذایی و گوشت خوک دانمارک به روسیه، کاهش ارزش یورو، برگزیت، سیاستهای سخت گیرانه تجارت خارجی آمریکا و وابستگی اقتصاد دانمارک به تجارت خارجی موجب گردید تا دانمارک در سیاست های اقتصادی خود تجدید نظر کند. دانمارک به موازات همفکری درون اروپایی، درصدد تقویت بازارهای صادراتی خود در آسیا و آفریقا بعنوان راهکاری جهت کاهش عوارض مشکلات مذکور بر اقتصاد خود میباشد. نگاه دانمارک بطور خاص به کشورهایی مثل چین، هند و کشورهای آسیایی و.. است که ظرفیت خوبی برای استفاده از کالا و دانش فنی دانمارک دارند.

وزارت امور خارجه دانمارک در این راستا اقدام به تعیین رایزن توسعه ایی در سفارت خانه‌های خود در کشورهای چین، ژاپن، هند، تایلند، ویتنام، ایران و آفریقای جنوبی کرد. برای هر کشور پروژه ای را تعریف و با اختصاص بودجه ای سعی کرد زمینه توسعه صادرات به این کشورها را فراهم کند. برخی مشکلات  و موانع اصلی اقتصاد  دانمارک بشرح زیر است :

1-کمبود نیروی کار ماهر و فنی

با توجه به نرخ رشد اقتصادی دانمارک پیش بینی می‌شود اقتصاد این کشور در چند سال آینده به شدت دچار کمبود نیروی کار شود. برخی از شرکتهای دانمارکی بدلیل کمبود نیروی کار بویژه در بخش ساخت و ساز مجبور به توقف برنامه توسعه فعالیت های خود شده اند. دولت در تلاش است تعداد بیشتری از پناهجویان را وارد بازار کار نماید اما دو حزب مردم دانمارک و سوسیال دموکرات با ایجاد محدودیت های بیشتر در این زمینه، حاضر به همکاری نیستند. تقریبا یک دهم کارگران مشغول به کار در دانمارک خارجی و اکثرا از کشورهای اروپای شرقی هستند. اما با بهبود استاندارد زندگی در کشورهای اروپای شرقی خیلی از این کارگران در حال بررسی بازگشت به کشورهای خود هستند و این بحران کمبود نیروی کار را بیشتر دامن می زند و به مرور تقاضا برای کارگران خارجی از هند، فیلیپین و شرق آسیا بیشتر می‌شود.

2- میزان درآمدهای مالیاتی

دانمارک یکی از بالاترین نرخ های مالیاتی در جهان را دارد. مالیات بر درآمد در دانمارک از سال 1903راه اندازی شده است. در سیستم مالیاتی دانمارک اصل بر این است که مالیات دهنده قادر باشد هزینه‌هایش را از درآمدهای مالیات پذیر کم کند. البته سرجمع کلیه مالیات های تعیین شده نباید از 5/51% درآمد افزایش یابد. 10درصد جمعیت کشور حدود یک سوم مالیات کشور را پرداخت میکنند. براساس اعلام دولت حدود 44% کل درآمد مالیات صرف قشر آسیب پذیر جامعه می‌شود. اولین بخش پرهزینه آن پرداختی به سالمندان و بیکاران است که 5/17 درصد را بخود اختصاص می دهد. دومین بخش، هزینه‌های بهداشتی است که 1/16 درصد مالیات دریافتی، صرف آن می‌شود.

 3- هزینه‌های رفاه اجتماعی

سیستم رفاه اجتماعی دانمارک موسوم به مدل اسکاندیناوی بر اساس مساوات و برابری حقوق اجتماعی میان کلیه شهروندان است. در این سیستم برخی خدمات رفاهی مثل بهداشت و آموزش بصورت مجانی برای شهروندان عرضه میشود. دولت برای این دو بخش یارانه پرداخت میکند و منبع مالی تامین این یارانه‌ها، درآمدهای مالیاتی است. حزب مردم دانمارک خواستار کاهش مزایای پرداختی به پناهجویان شده است. وزیر کار دانمارک معتقد است با کاهش این پرداختها، انگیزه پناهجویان برای ورود به بازار کار افزایش می یابد.

 4- خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا (برگزیت)

خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا مشکلاتی را برای دولت دانمارک درپی داشت. این کشور یکی از پنج کشور اول در واردات و صادرات دانمارک بود که خروجش موجب ایجاد مشکلاتی شرکت های دانمارکی از جمله دسترسی شرکت های دانمارکی به بازار بریتانیا و حفاظت از سرمایه گذاری آنها شد. علاوه بر این؛ تشدید مراحل بروکراسی برای صادر کنندگان دانمارکی به بریتانیا و افزایش هزینه تجارت با بریتانیا، کاهش حقوق اتباع دانمارکی در بریتانیا مثل محرومیت از حقوق اجتماعی، رفاه و بهداشت عمومی، همچنی دشوار و گرانتر شدن پروسه اعزام پرسنل شرکتها به بریتانیا، مشکلات ماهیگیری، نیازهای متقابل انرژی از جمله برنامه دانمارک و وجود طرحهای بلند مدتی برای انتقال برق به بریتانیا نیز از جمله تاثیرات منفی اولیه بوده است که مدتی طول خواهد کشید تا با شرایط جدید تطبیق یابد.

5- سیاستهای اقتصادی و تجاری ترامپ

مواضع و بحث های اقتصادی و تجاری ترامپ به ویژه اعلام تعرفه‌های تجاری نگرانی مقامات دانمارکی را در پی داشته و آنها را مجبور به موضع گیری در مقابل این اظهارات کرده است. مقامات دانمارکی از به مخاطره افتادن روابط تجاری اتحادیه اروپا با آمریکا ابراز نگرانی کرده اند. در مدت زمان روی کار آمدن دولت ترامپ، چندین مورد شاهد موضع گیری مقامات سیاسی دانمارک علیه تصمیمات دولت ترامپ بودیم. سیاستهای ترامپ تأثیر منفی بر فعالیت شرکت های بزرگ صادراتی دانمارک در آمریکا از جمله شرکت کشتیرانی مرسک و شرکت دارویی نوونوردیسک و شرکت وستاس تولید کننده تجهیزات توربین بادی خواهد داشت و مکررا تحت تاثیر اظهارات و اعلام سیاست های ترامپ سهام آنها دچار شوک شده و موجب نگرانی اقتصاد دانمارک گردید.  

 6- بحران اوکراین و ادامه تحریم ها علیه روسیه

بحران اوکراین و همراهی دانمارک با سیاست های اتحادیه اروپایی موجب کاهش بسیار در نوع تعاملات با روسیه بویژه قطع یا کاهش صادرات مواد غذایی و کالاهای صنعتی و تکنولوژی شده و با توجه به حمایت های دانمارک از اوکراین نیز قطعا تا پایان بحران اوکراین و رفع تحریم های روسیه از سوی اتحادیه اروپا ادامه خواهد داشت.

اردیبهشت1404